redakcjaW polskim prawie możesz spotkać się z wieloma reformami i nowelizacjami ustaw. Wydaje się, że aktualizacja obowiązującego prawodawstwa nie jest niczym nadzwyczajnym. Wręcz przeciwnie. Z założenia powinna upraszczać wszelkiego rodzaju procedury tak, aby były klarowne i zrozumiałe. Wśród wielu modernizacji, jedną ze zmian, z jaką możesz się spotkać, jest reforma procedury cywilnej. Dzięki niej spory pomiędzy akcjonariuszami lub wspólnikami nie muszą być rozstrzygane w sądach powszechnych. Zamiast tego możesz skorzystać np. z arbitrażu. Na czym dokładnie polega ta zmiana? Tego dowiesz się z artykułu.
Czym jest arbitraż?
Na początek należy odnieść się do samego pojęcia arbitrażu. Fundamentalna wiedza, którą musisz posiadać przed dalszą analizą zagadnień jest znajomość definicji. W rzeczywistości arbitraż to nic innego, jak postępowanie, które polega na wiążącym rozstrzygnięciu sporu przez Sąd Polubowny. Co ważne, musisz pamiętać o tym, że takie postępowanie może być przeprowadzone wyłącznie wtedy, gdy istnieje zgoda obydwu stron oraz została zawarta umowa zapisu na sąd polubowny.
Mediacja a arbitraż
Arbitraż jest pojęciem, które może kojarzyć Ci się z innym, wydaje się synonimem, mediacją. W praktyce są to dwa różnorodne pojęcia, które charakteryzują się podstawowymi różnicami. W przypadku mediacji musisz nastawić się na dialog, który ma na celu rozstrzygnięcie sporu. Osobą wspomagającą dojście do konsensusu jest mediator. Z kolei w przypadku arbitrażu pojawia się arbiter, który odpowiada za rozstrzygnięcie danego sporu. W praktyce mediacja jest tańszą, choć nie zawsze dającą zadowalające rezultaty alternatywą. Dodatkowo nie jest objęta Konwencją Nowojorską, co oznacza, że nie można jej zastosować poza granicami naszego kraju.
Przyczyny sporów korporacyjnych i zalety arbitrażu
Przechodzą dalej, warto skupić się nad przyczynami sporów oraz zaletami korzystania z arbitrażu. Co do zasady można wyróżnić tu kilka podstawowych elementów. Zauważ, że niezwykle istotna jest zasadność rozstrzygania niektórych sytuacji, bez poddawania ich analizie przez sądy powszechne. Pierwszym elementem jest, chociażby zaskarżenie uchwały zgromadzenia wspólników czy akcjonariuszy. W takim przypadku istotną rolę odgrywa czas, w związku z czym kilkumiesięczne oczekiwanie na wyrok sądu może okazać się zbyt czasochłonne. Stwierdzenie nieważności czy uchylenie uchwały powinno nastąpić możliwie jak najszybciej. Dlaczego? Pamiętaj, że taka uchwała jest traktowana jako ważna, aż do momentu, kiedy wyrok unieważniający stanie się prawomocny.
Co więcej, sąd arbitrażowy może okazać się pomocny w przypadku wielu sporów korporacyjnych w spółkach międzynarodowych, gdzie wspólnicy podlegają pod odmienne ustawodawstwa. Rozstrzyganie różnorodnych problemów w sądzie powszechnym mogłoby wymagać zgody strony na rozpoczęcie sprawy w innym kraju. Zwróć uwagę również na to, że za korzystaniem z sądów polubownych przemawia fakt, że działają one o wiele szybciej niż sądy powszechne. Postępowanie jest co do zasady jednoinstancyjne, a także poufne. Kolejną zaletą są też szeroko pojęte koszty postępowania. Przykładowo, opłata za stwierdzenie nieważności czy uchylenie uchwały wynosi od 2019 roku 5000 zł. Pozostałe koszty w innych sprawach są z reguły określane na podstawie wartości przedmiotu sporu.
Skąd wynikają zmiany pozwalające rozstrzygać spory poprzez arbitraż?
Dotychczasowa lektura artykułu przybliżyła Ci to, czym jest spór korporacyjny, arbitraż oraz kiedy warto skorzystać z takiego rozwiązania. Pośród tego możesz zastanawiać się, skąd wynika wspomniana możliwość? Kluczowe znaczenie mają dwie nowelizacje kodeksu postępowania cywilnego, które miały miejsce w 2019 roku. Pierwsza zmiana dotyczyła szeroko pojętych zmian w procedurach przed sądami powszechnymi. Z kolei druga aktualizacja dotyczyła zmian w sądach arbitrażowych, m.in. dopuszczając rozstrzyganie różnorodnych sporów korporacyjnych. Zwieńczeniem tych nowelizacji było opublikowanie przez Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej projektu regulaminu dodatkowego, dotyczącego sporów uchwałowych.
Sąd powszechny a sąd polubowny
Kolejną kwestią, nad którą możesz się zastanawiać, jest ważność wyroków obydwu instytucji. Na szczęście, nie musisz się obawiać, ponieważ wyrok sądu arbitrażowego ma taką samą moc wiążącą, jak wyrok sądu powszechnego. Niemniej jednak pomimo tego musisz wziąć pod uwagę to, że wyrok sądu polubownego może być podważony. Jeśli dojdzie do takiej sytuacji, to sprawa kierowana jest do sądu powszechnego. W momencie, gdy nie zgadzasz się z wyrokiem, przysługuje Ci skarga o uchylenie, ale tylko i wyłącznie z powodów formalnych, takich jak np. wady czy braki zapisu, nieprawidłowe powołanie składu, sprzeczność z podstawowym prawem obowiązującym w Polsce czy brak tożsamości z innymi, wydawanymi wcześniej wyrokami.