redakcjaWadium to popularny termin prawny, z którym możesz spotkać się w szeroko pojętej tematyce zamówień publicznych czy aukcji. Pomimo tego, że wspomniane słowo jest używane powszechnie, wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, co w istocie oznacza, a także jakie są konsekwencje, gdy pojawia się w praktyce. W związku z tym przybliżymy Ci, czym w rzeczywistości jest wadium oraz ile wynosi i kiedy przepada.
Co to jest wadium?
Wadium to instytucja prawna o stosunkowo długiej historii. Przykładowo, jeszcze kilka lat temu definicja znajdowała się m.in. w prawie zamówień publicznych, które w 2021 roku przeszło dość spore zmiany. Obecnie, rozwinięcie tego pojęcia możesz znaleźć w kodeksie cywilnym, a konkretniej w art. 704. To właśnie ta ustawa przedstawia wadium jako dodatkowe zastrzeżenie w warunkach przetargu lub aukcji. Innymi słowy, wadium stanowi swego rodzaju określoną kwotę (sumę pieniędzy), która pełni funkcję zabezpieczenia interesów osoby zamawiającej. W związku z tym poprzez wadium możesz rozumieć wartość majątkową, którą oferent przekazuje zamawiającemu wraz ze złożeniem oferty.
Czy istnieje obowiązek wnoszenia wadium?
Zwróć uwagę, że wadium należy analizować w świetle obowiązującego prawodawstwa. Przykładowo, w postępowaniu, które podlega regulacjom kodeksu cywilnego, obowiązek wniesienia wadium masz wyłącznie wówczas, gdy został on ustanowiony w warunkach określonego przetargu czy aukcji. Pośród tego możesz zastanawiać się, kto odpowiada za ustalenie wytycznych? Otóż jest to organizator, który wraz z decyzją o konieczności wpłacenia wadium może ustalić również sposób jego zapłaty. Z kolei obowiązek wpłaty wadium powstaje w momencie złożenia przez Ciebie oferty. Jest to jednak obowiązek warunkowy, ponieważ jest uzależniony od innych czynników. Ponadto, analizując przepisy dotyczące zamówień publicznych, możesz zauważyć, że ustawodawca zrezygnował z podziału wadium na fakultatywne i obligatoryjnie. Obecnie możesz spotkać się wyłącznie z tą pierwszą opcją. Oznacza to, że zamawiający nie jest zobowiązany do pobierania wadium, choć jeżeli o nim zdecyduje, to jako wykonawca będziesz musiał je wnieść.
Jakie funkcje spełnia wadium?
Jak możesz się domyślić, wadium spełnia kilka podstawowych funkcji. Z pewnością jest to sposób zabezpieczenia, gdzie przedmiotem zabezpieczenia jest wierzytelność organizatora o zapłatę wadium. Co więcej, w świetle przepisów art. 704 kodeksu cywilnego, wadium stanowi swego rodzaju warunek uczestnictwa w konkretnym przetargu czy aukcji. Jeżeli został ustanowiony obowiązek wpłacenia wadium, to musisz pamiętać o tym, że brak wpłaty będzie skutkować niedopuszczeniem Cię do przetargu. Na podstawie tego stwierdzenia możesz wywnioskować, że kolejną funkcją wadium jest stworzenie swego rodzaju tarczy, która ma chronić przed wtargnięciem niezainteresowanych osób. Wpłacenie wadium świadczy o tym, że uczestnik jest naprawdę zainteresowany przystąpieniem do aukcji. Z drugiej strony, wadium może być również sposobem zabezpieczenia zawarcia umowy, która nie zostaje zawarta pomimo wygrania przetargu. W tej sytuacji musisz jednak wziąć pod uwagę to, że wadium jest raczej czymś w rodzaju zadatku, a to oznacza, że jeżeli jako uczestnik uchylasz się od spełnienia konkretnych czynności, to organizator może je zatrzymać.
Kiedy wadium przepada?
Analizując pojęcie wadium, często możesz spotkać się z tym, że w przypadku wygrania przetargu jest ono zwracane. To prawda, choć taka sytuacja nie zawsze ma miejsce. Jak wspomniano wyżej, organizator może zatrzymać wadium m.in. wówczas, gdy jako uczestnik uchylasz się od zawarcia umowy. Innym przykładem, kiedy organizator może zatrzymać wadium, jest sytuacja, w której odmawiasz podpisania protokołu, ale również wówczas, gdy nie stawiasz się w wyznaczonym terminie czy miejscu, w którym miała zostać podpisana umowa. Niemniej jednak, co do zasady, wadium zostanie Ci zwrócone wówczas, gdy przegrasz przetarg lub wygrasz go i spełnisz warunki umowy.
Ile wynosi wadium?
Tak naprawdę ciężko wskazać konkretną kwotę wadium, z którą możesz spotkać się podczas przeglądania różnorodnych ofert. Często operuje się wartościami procentowymi. W przypadku postępowań, które są prowadzone na podstawie prawa zamówień publicznych, mówi się o wartościach rzędu 0,5%-3%. Inaczej sytuacja wygląda podczas przetargów prywatnych, podczas których wadium jest ustalane indywidualnie.
