redakcjaOkreślenie zamówienia publiczne jest terminem funkcjonującym zarówno w codziennych dyskusjach, jak i w polskim prawodawstwie. Niemniej jednak rozmowy na ten temat nie zawsze są dopełnione obowiązującymi przepisami prawnymi czy wskazaniem ustaw. Taka sytuacja nie powinna mieć miejsca wówczas, gdy konkretne zagadnienia są związane np. z Twoją praktyką zawodową. W takich momentach zdecydowanie lepiej opierać się na podstawach prawnych. Wychodząc Ci naprzeciw, z artykułu dowiesz się nie tylko tego, czym są zamówienia publiczne, ale również, jakie są zasady ich udzielania.
Czym są zamówienia publiczne?
Zanim poznasz zasady udzielania zamówień publicznych, potrzebna będzie Ci wiedza dotycząca tego, czym w ogóle jest pojęcie zamówień publicznych. Tak naprawdę odpowiedź możesz znaleźć w ustawie prawo zamówień publicznych z dnia 11 września 2019 roku. Już sam początek tego aktu określa przedmiot, a także zamówienia objęte regulacją czy progi unijne. Aby jednak definicja stała się dla Ciebie zrozumiała, warto dokonać pewnej hermetyzacji tego zagadnienia. Po pierwsze musisz mieć na uwadze to, że stroną umowy są podmioty publiczne, takie jak m.in. jednostki samorządu terytorialnego, które kupują towary i usługi. Właśnie dlatego określane są jako zamawiający. Z drugiej strony masz do czynienia z wykonawcami, którzy są w stanie spełnić określone oczekiwania. Tak właśnie w skrócie powstaje odpłatna umowa pomiędzy tymi dwoma stronami, która po spełnieniu warunków określonych w prawie, może mieć charakter zamówienia publicznego.
Kiedy można mówić o zamówieniu publicznym?
Jak wspomniano wyżej, aby zamówienie można było określać jako publiczne, muszą zostać spełnione określone przesłanki wskazane w ustawie. Można wymienić tu m.in. zamówienia klasyczne, które są udzielane przez zamawiającego publicznego, a ich kwota stanowi co najmniej równowartość 130 tys. zł netto, zamówienia sektorowe czy w dziedzinach bezpieczeństwa i obronności. Pamiętaj, że w każdym z wymienionych przypadków kwoty zamówienia będą inne, a określa je szczegółowo kilkukrotnie wspominane dotychczas prawo zamówień publicznych.
Zasady udzielania zamówień publicznych
Wiesz już, że głównym aktem prawnym regulującym zamówienia publiczne jest ustawa prawo zamówień publicznych. Warte uwagi jest to, że dokument przeszedł nie tak dawno dość sporą metamorfozę. Obecne prawo zamówień publicznych „wyparło” wcześniejszą ustawę i obowiązuje od 11 września 2019 roku. Abstrahując od definicji, musisz również wziąć pod uwagę to, że udzielanie zamówień publicznych wiąże się z zachowaniem określonych zasad. Został im poświęcony drugi rozdział prawa zamówień publicznych, niemniej poniżej dowiesz się szczegółowo, jakie elementy wchodzą w grę.
Zasada uczciwej konkurencji
Na pierwszym miejscu bez wątpienia należy wskazać na zasadę uczciwej konkurencji, która odnosi się do przeprowadzenia zamówienia nie tylko zgodnie z obowiązującym prawem, ale także w myśl dobrych obyczajów oraz interesów przedsiębiorców czy klientów. Głównym czynnikiem jest tu m.in. zapewnienie dostępu szerokiemu gronu odbiorców, a także eliminacja monopolistycznej pozycji konkretnych podmiotów (o ile oczywiście takie działanie ma miejsce).
Zasada jawności
Nie trzeba Cię chyba przekonywać do tego, jak ważna jest w życiu codziennym transparentność. Podobnie jest w przypadku zamówień publicznych. Zasada jawności wynika m.in. z art. 18 ustawy prawo zamówień publicznych, który określa, że postępowanie o udzielone zamówienia jest jawne. Co to oznacza? W szczególności to, że wszelkiego rodzaju dokumenty czy informacje związane z konkretnym postępowaniem powinny być powszechnie dostępne.
Zasada przejrzystości
Zasada przejrzystości, jak sama nazwa wskazuje, odnosi się do jasnych i klarownych wytycznych, które powinny cechować dane zamówienie publiczne. Co istotne, konieczne jest również to, aby wspomniane kryteria były weryfikowalne. Innymi słowy, powinny istnieć środki, które pozwolą zweryfikować prawidłowość zamówienia publicznego.
Zasada pisemności postępowania
Zwróć uwagę na to, że w myśl art. 432 prawa zamówień publicznych umowa wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności. Wyjątek stanowią sytuacje, kiedy odrębne przepisy wymagają zachowania innej, szczególnej formy. Ponadto, co do zasady, postępowanie o udzielenie zamówienia powinno być sporządzone w języku polskim.
Zasada obiektywizmu i bezstronności
Obiektywizm i bezstronność może po części kojarzyć Ci się z zasadą uczciwej konkurencji. Poniekąd jest to prawda, choć sama zasada obiektywizmu i bezstronności zakazuje m.in. uczestnictwa w przetargach osobom związanym z wykonawcą.
